Badania słuchu ASSR i ABR – co warto wiedzieć o diagnostyce neurologicznej

Badania ASSR i ABR pozwalają ocenić działanie układu słuchowego na poziomie nerwowym, bez udziału pacjenta w zadaniach słownych. ABR rejestruje odpowiedzi pnia mózgu na krótkie bodźce, ASSR szacuje progi słyszenia przy ciągłej stymulacji na wielu częstotliwościach. Obie metody są nieinwazyjne i mają szczególne znaczenie u noworodków, małych dzieci oraz osób z zaburzeniami neurologicznymi.

Przeczytaj również: Jak medycyna estetyczna w Warszawie przyczynia się do modelowania sylwetki?

Czym są badania ABR i ASSR oraz kiedy się je rozważa

ABR (Auditory Brainstem Response) to zapis odpowiedzi elektrycznych z pnia mózgu po podaniu krótkich impulsów dźwiękowych. Służy do oceny przewodzenia bodźców słuchowych wzdłuż nerwu słuchowego i struktur pnia mózgu.

ASSR (Auditory Steady-State Response) wykorzystuje ciągłą, modulowaną akustycznie stymulację, dzięki czemu pozwala oszacować próg słyszenia przy różnych częstotliwościach w jednym protokole badania.

Metody rozważa się u noworodków i małych dzieci, gdy nie można przeprowadzić klasycznych testów behawioralnych, a także u osób z zaburzeniami neurologicznymi, po urazach, przy podejrzeniu neuropatii słuchowej lub w przypadku głębokich ubytków słuchu.

Jak działają: różnice w bodźcach i rejestracji

W ABR bodźcem są krótkie impulsy (np. klik), a aparat rejestruje sekwencję fal odpowiadających aktywności na drodze: ślimak – nerw VIII – pień mózgu. Analiza latencji i amplitudy fal pomaga ocenić lokalizację ewentualnego zaburzenia przewodzenia.

W ASSR stosuje się ciągłą stymulację o modulowanej częstotliwości i natężeniu. Układ nerwowy generuje odpowiedź o tej samej częstotliwości modulacji, co pozwala określić próg wykrywalności sygnału dla konkretnych częstotliwości (szerszy zakres niż w standardowych protokołach ABR).

W obu badaniach używa się elektrod powierzchniowych, a procedura jest nieinwazyjna i bezbolesna.

Zastosowania kliniczne i znaczenie neurologiczne

ABR znajduje zastosowanie w ocenie przewodzenia na poziomie pnia mózgu i nerwu słuchowego. Pomaga w diagnostyce neuropatii słuchowej oraz w analizie zmian mogących wynikać z urazów lub chorób demielinizacyjnych wpływających na przesyłanie impulsów.

ASSR jest przydatne przy głębokich ubytkach słuchu oraz do wyznaczania progów słuchowych na wielu częstotliwościach, co wspiera dobór strategii rehabilitacji słuchu. Metoda bywa stosowana do monitorowania terapii ototoksycznej oraz przebiegu rehabilitacji słuchowej.

U dzieci obie techniki umożliwiają obiektywną ocenę funkcji słuchu na wczesnym etapie rozwoju, gdy współpraca w testach behawioralnych jest ograniczona lub niemożliwa.

ASSR czy ABR? Porównanie i uzupełnianie się metod

W praktyce diagnostycznej te badania pełnią różne role. ABR lepiej nadaje się do lokalizacji zaburzeń wzdłuż nerwu słuchowego i pnia mózgu. ASSR precyzyjniej szacuje próg słyszenia, zwłaszcza przy dużych ubytkach i dla wielu częstotliwości jednocześnie.

Zastosowanie metody cross-checking (wykorzystanie obu badań) zwiększa wiarygodność wniosków. Zbieżność wyników wspiera decyzje dotyczące dalszej diagnostyki lub rehabilitacji, a rozbieżności wskazują na konieczność rozszerzenia oceny o dodatkowe testy audiologiczne.

Przebieg badania: przygotowanie i praktyczne wskazówki

Przed badaniem zaleca się wypoczynek i spokojny stan. U najmłodszych optymalny jest czas naturalnego snu. Skóra pod elektrodami powinna być czysta i sucha. Należy unikać kosmetyków na bazie olejów w miejscach przyklejenia elektrod.

Podczas rejestracji należy ograniczyć ruchy i napięcie mięśni twarzy, co redukuje artefakty. W przypadku ASSR możliwy jest jednoczesny pomiar kilku częstotliwości na obojgu uszach, bez konieczności zmiany elektrod. W ABR typowa analiza obejmuje kształt i latencję fal I–V.

Interpretacja wyników: co mówią zapisy

W ABR ocenia się obecność fal, ich latencje międzyszczytowe i symetrię między uszami. Wydłużone latencje lub brak wybranych fal może sugerować zaburzenia przewodzenia na odcinku nerwu słuchowego lub pnia mózgu.

W ASSR wynik podaje się zwykle jako szacowane progi słyszenia dla badanych częstotliwości. Niska odpowiedź przy wysokich natężeniach sugeruje głębokie uszkodzenie słuchu w danym paśmie. Zestawienie profilu częstotliwościowego pomaga planować dalsze postępowanie diagnostyczne.

Dla kogo szczególnie: noworodki, dzieci, osoby z zaburzeniami neurologicznymi

U noworodków i niemowląt badania obiektywne są podstawą wczesnej oceny słuchu. ABR pozwala ocenić przewodzenie w pniu mózgu, a ASSR przybliża progi słyszenia dla częstotliwości istotnych dla rozwoju mowy.

U osób z zaburzeniami neurologicznymi (np. trudności w utrzymaniu uwagi, porażenie ruchowe, spektrum autyzmu) obiektywny charakter rejestracji ułatwia uzyskanie danych, które w testach behawioralnych byłyby niepełne lub niemożliwe do uzyskania.

Najczęstsze pytania i krótkie odpowiedzi

• Czy badania są bolesne? – Nie, są nieinwazyjne i bezbolesne.
• Czy trzeba współpracować podczas badania? – Wystarczy spokój i ograniczenie ruchów; u dzieci często wykonuje się je w czasie snu.
• ABR czy ASSR – które wybrać? – Decyzję podejmuje specjalista na podstawie celu diagnostycznego; metody często się uzupełniają.
• Czy ASSR mierzy każdą częstotliwość? – ASSR pozwala oszacować progi dla kilku częstotliwości w szerokim zakresie w jednym protokole.
• Do czego służy cross-checking? – Do wzajemnego potwierdzania wyników ABR i ASSR, co zwiększa wiarygodność diagnozy.

Gdzie znaleźć więcej informacji o diagnostyce audiologicznej

Osoby zainteresowane przebiegiem procedur i zakresem badań mogą zapoznać się z opisem diagnostyki: ASSR ABR w Żywcu. Materiał ma charakter informacyjny i nie zastępuje konsultacji medycznej.

Praktyczne scenariusze zastosowań w neurologii słuchu

• Wczesne wykrywanie zaburzeń: dodatni wynik przesiewu, a następnie ABR dla oceny przewodzenia i ASSR dla progów częstotliwościowych.
• Ocena asymetrii słuchu: porównanie fal ABR między uszami i mapowanie progów ASSR w celu określenia różnic w pasmach.
• Monitorowanie ototoksyczności: okresowe ASSR w celu śledzenia zmian progów w wybranych częstotliwościach.
• Podejrzenie neuropatii słuchowej: nieprawidłowy kształt/latencje w ABR przy jednocześnie różnicujących się progach z ASSR.

Kluczowe wnioski dla pacjenta i opiekuna

ABR i ASSR to uzupełniające się metody oceny drogi słuchowej: pierwsza pomaga zlokalizować zaburzenia na poziomie nerwu i pnia mózgu, druga szacuje progi słyszenia w szerokim zakresie częstotliwości. U dzieci i osób z ograniczeniami w testach behawioralnych umożliwiają obiektywną diagnostykę. Zastosowanie ich łącznie (cross-checking) zwiększa rzetelność wniosków i porządkuje dalsze kroki diagnostyczne.